Na de koersval van afgelopen woensdagnacht lijkt achter de wolken toch de zon nog te schijnen. De grootste bitcoin-exchange Mtgox is weer in de lucht en de koers lijkt redelijk gestabiliseerd te zijn. Blijft natuurlijk de vraag: wat is er nou eigenlijk gebeurd? En misschien belangrijker nog: kunnen we het in de toekomst voorkomen? We zullen proberen een beetje licht te schijnen op deze vragen en kijken of we antwoorden kunnen vinden.

We hadden het misschien al kunnen zien aankomen maar op de een of andere manier werd toch bijna iedereen verrast door de crash in de Bitcoin koers. De koers was de afgelopen weken stormachtig gestegen naar een nivo van rond de 200 euro en gezien de vraag naar Bitcoins en de media aandacht leek deze Rally voorlopig nog niet voorbij te zijn. Maar op 10 april gebeurde het dan toch, de koers verloor in enkele uren bijna de helft van zijn waarde en bleef de dagen erop dalen. Het dieptepunt, van ongeveer 50 euro’s, werd bereikt op 12 april. De koers heeft daarna weer een licht herstel laten zien en heeft zich gestabiliseerd rond de 80 euro. Nog steeds geen verkeerd nivo als je ziet hoeveel een bitcoin waard was 1 januari van dit jaar. Voor sommigen echter die zich al een rijk man waanden is het waarschijnlijk toch een bittere pil.

Na de crash werd uiteraard meteen al gezocht naar de redenen en zo op het eerste gezicht zijn er al een aantal boosdoeners aan te wijzen.
1: Winstnemers
Dit is misschien wel de meest voor de hand liggende. Het feit dat de koers zo sterk gestegen was de afgelopen tijd heeft waarschijnlijk een hoop mensen aangezet om winst te nemen. De kans bestaat dat de instappers van de laatste tijd minder sterk gericht zijn op de lange termijn. Bij de eerste tekenen dat de koersstijging wel eens over zou kunnen zijn zou het best eens kunnen dat men massaal heeft geprobeerd om eieren te kiezen voor hun geld. Dit veroorzaakt dan weer een kettingreactie, met de bekende gevolgen.
2: Een aanval van buiten
In de afgelopen weken werd al vaak melding gemaakt van het feit dat meerdere bitcoin-exchanges aangevallen werden door hackers. Op een bitcoin exchange kan je bitcoins kopen en verkopen van/aan andere bitcoin gebruikers. Deze hackers maken gebruik van de zogenaamde ddos aanval. Dit komt er eigenlijk op neer dat je een site probeert te overspoelen met aanvragen waardoor deze site slecht of niet meer te bereiken is. Volgens meerdere bronnen probeerden hackers dus de afgelopen tijd om exchanges plat te leggen met de hoop op paniek-verkopen en resulterende lagere prijzen. De hackers zouden hierna profiteren van deze lagere prijzen door bitcoins laag in te kopen. Als de exchanges dus weer online gingen en de koersen zich (hoger) stabiliseren konden de hackers hun bitcoins weer duurder verkopen. Hoewel dit een plausibel scenario is hebben we hier tot nu toe geen harde bewijzien voor gezien. Ook in het geval van de crash van afgelopen woendag lijkt een ddos aanval niet de aanzet geweest te zijn voor de koersval. Mtgox gaf zelf aan dat ze niet aan het begin van de crach slachtoffer waren van een aanval. Pas later nadat MTgox enige tijd offline was geweest was dit wel het geval.
3: Te veel animo
Bitcoin lijkt wel het slachtoffer geworden te zijn van haar eigen succes. Mtgox geeft aan dat de laatste dagen voor crash er een recordaantal nieuwe gebruikers was aangemeld. De aantallen koop en verkooporders verdrievoudigde in de 24 uur voor de crash. Deze toename in de handel veroorzaakte een te grote belasting voor het systeem waardoor dit te traag werd en er paniek uitbrak. Dit resulteerde weer in een totale crash van het MTgox systeem waardoor de ellende compleet was. Ironisch genoeg is de crash dus mede veroorzaak door teveel vraag naar bitcoins. Zo zie je maar, je hebt helemaal geen hackers nodig om het systeem te laten crashen, dat doen de gebruikers zelf bijkbaar wel.
4: Centralisatie
Nou is het uiteraard vervelend dat MTgox offline ging maar dat zou in theorie toch geen probleem moeten zijn in een wereldwijde munt als Bitcoin? Helaas wel dus. Het overgrote deel van de bitcoin-handel verloopt via MTgox. Op de piek van juni 2011 had MTgox een marktaandeel van 97% en tegenwoordig ligt het rond de 65%. Nu is dat dus al lager dan in het verleden maar toch neemt MTgox nog steeds een veel te dominante positie in. Een crash van MTgox in dit geval dus heeft een enorme impact op de prijs van Bitcoin terwijl er dus in theorie misschien niks aan de hand was.

Conclusie(s)?
Alle redenen op een rijtje gezet zou je kunnen zeggen dat de grootste boosdoener in deze crash de bitcoin exchanges zijn. Of met andere woorden het falen van de Bitcoin infrastructuur. MTgox bijvoorbeeld is de grootste exchange en heeft dus de meeste impact. Echter andere exchanges hadden ook problemen om de gigantische hoeveelheid orders van de laatste tijd te verwerken. Het eerste wat er moet gebeuren is dat er meer exchanges gaan komen. Of dat de huidige Bitcoin exchange markt meer gespreid wordt. Dit proces is al in gang gezet, exchanges zoals Bitstamp, Bitfloor en BTC-e timmeren aardig aan de weg maar hebben nog niet de reputatie van een MTgox die er al sinds het begin bij is.

Of we in de toekomst pieken en dalen in de bitcoin-koers zullen kunnen voorkomen? dat waarschijnlijk niet. Aandacht voor Bitcoin komt en gaat en als het komt dan meestal in grote hoeveelheden. Maar als we een lijn trekken door de koers, en door bijvoorbeeld het aantal bezoekers op deze site, dan hebben we nog steeds een stijgende lijn. Echter dit soort koers-ellende van de afgelopen dagen is voer voor critici die dan weer het ene na het andere niet onderbouwde onzin-artikel kunnen schrijven. En toch: als er zoveel mensen nodig zijn om Bitcoin in een slecht daglicht te zetten, dan is er toch blijkbaar iets wat de gevestigde orde huiverig maakt voor Bitcoin.

Wat ons betreft zijn de vooruitzichten voor Bitcoin ook niet veranderd door deze koersval. Bitcoin zelf staat nog steeds als een huis. Het Bitcoin protocol is nog steeds niet gecompromiteerd, hoewel je er wel vanuit mag gaan dat vele hackers dat de afgelopen jaren hebben geprobeerd. Het revolutionaire potentieel van Bitcoin wordt ook niet minder en er worden elke week weer nieuwe toepassingen verzonnen of komen er weer nieuwe winkels bij die Bitcoins accepteren. Aandacht voor Bitcoin is er in ieder geval ook nog zat. De wachtrij om lid te worden bij MTgox bedraagt nog steeds enkele duizenden mensen en er zijn geluiden van institutionele beleggers die graag in Bitcoin willen stappen. maar laten we niet vergeten, De Bitcoin infrastructuur staat nog in de kinderschoenen en gebeurtenissen zoals deze maken dat pijnlijk duidelijk.Wat ons betreft komt deze crash precies op tijd. Het is uiteraard niet best dat de koers zo hard onderuit gaat maar we kunnen dit gebruiken als een signaal. Een signaal dat de Bitcoin diensten nog sterk doorontwikkeld moeten worden voordat Bitcoin een serieus alternatief kan gaan worden voor de bestaande betalingsmethodes.

Roland de Goeij